Titulli i projektit: Toward Zero Waste CBC (TO 0 WASTE)
Qëllimi kryesor i projektit: Kalimi në menaxhimin qarkullues dhe efikas të burimeve përmes reduktimit të përbashkët të sasisë së mbetjeve në deponi, duke rritur mbledhjen e mbetjeve të ndara dhe reduktuar deponitë e paligjshme në Komunën e Tuzit, Komunën e Konavlës dhe Qytetin e Mostarit.
Kohëzgjatja e projektit: 15.7.2024 – 14.1.2027. (30 muaj)
Buxheti total i projektit: 2.251.839,00 EUR
Shuma e bashkëfinancimit të BE-së: 1.914.063,15 EUR
Prioriteti i programit: Prioriteti 2 – Investime të gjelbra për mbrojtjen e mjedisit dhe menaxhimin efikas të rreziqeve
Përshkrimi i projektit:
Projekti Toward Zero Waste CBC është i përqendruar në sfidat e zakonshme të menaxhimit të mbetjeve, që përfshijnë aftësitë e dobëta teknike dhe të stafit të ndërmarrjeve komunale, problemet financiare dhe nivelin e ulët të ndarjes dhe riciklimit të mbetjeve në zonën ndërkufitare. Kapacitetet e kufizuara të deponimit dhe deponitë e paligjshme të mëdha e përkeqësojnë më tej situatën, ndërsa publiku tregon një ndërgjegjësim të ulët për rëndësinë e menaxhimit të duhur të mbetjeve. Partnerët e projektit, Komuna e Tuzit, Komuna e Konavlës dhe Qyteti i Mostarit, do të përpiqen të zgjidhin disa nga këto probleme të përbashkëta përmes aktiviteteve të këtij projekti.
Komuna e Konavlës, e cila ka një sistem më të avancuar të menaxhimit të mbetjeve krahasuar me dy partnerët e tjerë, do të ndihmojë në përmirësimin e sistemeve të menaxhimit të mbetjeve në Mostar dhe Tuzi përmes transferimit të njohurive dhe bashkëpunimit ndërkufitar. Do të krijohet një ekip tematik TO 0 WASTE, i përbërë nga anëtarë të ndërmarrjeve komunale të Tuzit, Mostarit dhe Konavlës, si dhe ekipi i projektit, për menaxhimin e mbetjeve dhe transferimin e praktikave dhe përvojave për ndarjen e mbetjeve që zbatohen në Konavle. Në zonën ndërkufitare të projektit do të zhvillohen fushata të përbashkëta promovuese për përmirësimin e riciklimit të mbetjeve dhe rritjen e ndërgjegjësimit të qytetarëve për menaxhimin e zgjuar të burimeve.
Qasja ndërkufitare në projekt është e nevojshme për të forcuar kapacitetet teknike të ndërmarrjeve komunale përmes blerjes së pajisjeve të specializuara për mbledhjen e mbetjeve të ndara. Gjithashtu, përmes pastrimit të deponive të paligjshme, shkëmbimit të përvojave dhe njohurive, do të arrihet përmirësimi i menaxhimit të mbetjeve dhe ulja e deponimit të mbetjeve të përziera.
Realizimi i projektit do të krijojë bazën për bashkëpunim të ardhshëm përmes hartimit të planeve të përbashkëta të veprimit dhe nënshkrimit të marrëveshjeve të bashkëpunimit midis partnerëve të projektit dhe ndërmarrjeve komunale, me qëllim përmirësimin e përbashkët të menaxhimit të mbetjeve.
Përfituesit nga rezultatet e projektit do të jenë partnerët e projektit, ndërmarrjet komunale, popullsia, ndërmarrjet, institucionet dhe pjesëmarrësit në punëtoritë e përbashkëta.
Aktivitetet kryesore të projektit:
- Rritja e kapaciteteve teknike të ndërmarrjeve komunale të Tuzit, Mostarit dhe Konavlës për mbledhjen e ndarë të mbetjeve
- Pastrimi, sanimi dhe parandalimi i krijimit të deponive të reja të paligjshme
- Skema e përbashkët e punëtorive për ekonominë qarkulluese dhe menaxhimin e mbetjeve për palët e interesuara, përfshirë një vizitë studimore në Slloveni
- Fushatë promovuese për të nxitur zbatimin e ekonomisë qarkulluese përmes menaxhimit të përmirësuar të mbetjeve
- Hartimi i planeve të menaxhimit të mbetjeve të ngurta për periudhën 2025-2030 për Tuzi dhe Mostar
- Shkolla në veprim TO 0 WASTE
Rezultatet kryesore të pritura të projektit:
Zgjidhjet për përmirësimin e mbledhjes së ndarë të mbetjeve dhe parandalimin dhe sanimin e deponive të paligjshme do të testohen në 2 veprime pilot:
- Mbledhja e ndarë e mbetjeve do të fillojë në Mostar dhe do të përmirësohet në Konavle dhe Tuzi, me rritjen e kapaciteteve teknike të këtyre tre njësive të qeverisjes lokale përmes blerjes së pajisjeve dhe transferimit të praktikave nga Konavle në Qytetin e Mostarit dhe Komunën e Tuzit, duke rezultuar në një rritje të përqindjes së mbetjeve të ndara të mbledhura nga familjet dhe institucionet
- Përmirësimi i pastrimit, sanimit dhe parandalimit të krijimit të deponive të reja të paligjshme në Mostar, Tuzi dhe Konavle përmes transferimit të praktikave të mira nga Konavle në Mostar dhe Tuzi, duke rezultuar në një reduktim të krijimit të deponive të reja të paligjshme
Zbatimi i këtyre veprimeve pilot do të dokumentohet përmes Planeve të Menaxhimit të Mbetjeve të Ngurta për periudhën 2025-2030 për Tuzi dhe Mostar, me përfshirjen e planit të veprimit me aktivitete që duhet të realizohen, bazuar në zgjidhjet e përbashkëta të zhvilluara dhe testuara në veprimet pilot të projektit.
Partneriteti i projektit:
Partneriteti i projektit përbëhet nga tre njësi të qeverisjes lokale, Komuna e Tuzit si partner kryesor, Komuna e Konavlës dhe Qyteti i Mostarit. Të tre njësitë e qeverisjes lokale do të përmirësojnë sistemin e menaxhimit të mbetjeve përmes pajisjes teknike të ndërmarrjeve të tyre komunale me pajisje dhe mjete të specializuara për mbledhjen e ndarë të mbetjeve dhe pastrimin e parandalimin e deponive të paligjshme.
Komuna e Tuzit është përgjegjëse për menaxhimin dhe zbatimin e përgjithshëm të projektit. Përveç aktiviteteve të lidhura me rolin e partnerit kryesor, Komuna e Tuzit do të blejë pajisjet e nevojshme të specializuara, do të organizojë punëtori të lidhura me menaxhimin e mbetjeve dhe do të udhëheqë një fushatë të gjerë promovuese me qëllim ndërgjegjësimin për riciklimin dhe parandalimin e mbetjeve dhe deponive të paligjshme. Komuna e Tuzit do të ofrojë një shërbim të ri për mbledhjen e mbetjeve të mëdha nga shtëpia përmes një linje telefonike falas të Komunalit d.o.o. Tuzi. Si partner kryesor, ajo do të koordinojë aktivitetet për hartimin e Planit të Menaxhimit të Mbetjeve të Ngurta për periudhën 2025-2030 për Komunën e Tuzit dhe Qytetin e Mostarit.
Komuna e Konavlës do të sigurojë blerjen e automjeteve të specializuara për mbledhjen e mbetjeve, pajisjet për ndarjen e mbetjeve dhe do të punojë në sanimin dhe gjelbërimin e 5 vendeve për parandalimin e krijimit të deponive të paligjshme, duke vendosur mbikëqyrje me video në ato vende. Në bashkëpunim me partnerët e tjerë, Komuna e Konavlës do të organizojë një vizitë studimore në Slloveni. Aktivitetet e tjera do të përfshijnë krijimin e 3 video spotesh edukative që promovojnë ndarjen e mbetjeve dhe parandalimin e deponive të paligjshme, do të marrin pjesë në ofrimin e të dhënave relevante për ekspertët e përzgjedhur në hartimin e Planit të Menaxhimit të Mbetjeve të Ngurta për Komunën e Tuzit dhe Qytetin e Mostarit dhe do të organizojnë trajnime për riciklimin e mbetjeve.
Qyteti i Mostarit si partner i projektit gjithashtu do të forcojë kapacitetet e tij përmes blerjes së automjeteve për mbledhjen e mbetjeve, kontejnerëve të specializuar për ndarjen e mbetjeve, kontejnerëve për mbetje të mëdha, pajisjeve për ndarjen e mbetjeve etj. Do të punojë në sanimin dhe gjelbërimin e 10 deponive të paligjshme dhe në parandalimin e krijimit të deponive të paligjshme përmes vendosjes së mbikëqyrjes me video. Gjatë gjithë kohëzgjatjes së projektit, do të realizohet një fushatë promovuese për ndarjen e mbetjeve dhe parandalimin e deponive të paligjshme, do të krijohen 5 video spotesh edukative promovuese, do të organizohen punëtori mbi menaxhimin e mbetjeve dhe trajnime për riciklimin e mbetjeve në shkolla, duke siguruar kontejnerë për ndarjen e mbetjeve. Së bashku me partnerët e tjerë, do të punojë në hartimin e Planit të Menaxhimit të Mbetjeve të Ngurta.
Projekti bashkëfinancohet nga fondet IPA III të Bashkimit Evropian.
Më shumë informacion për programin Interreg IPA programi i bashkëpunimit ndërkufitar Kroaci-Bosnjë dhe Hercegovinë-Mali i Zi 2021-2027 mund të gjeni në: https://interreg-hr-ba-me.eu/